"Łodzia  żółta czy złota...
jakby po krwi nieprzyjacielskiej pływająca,
bez żaglów i masztu,
coś na kształt barki,
na głębokich jednak rzek przebycie zdolna."



Tak pisał w Herbarzu o herbie Łubowa Kasper Niesiecki
 (1682-1744) 

Łubowo to jedna z najpiękniejszych wsi w Powiecie Gniezno. Należy do tych gmin, które mają szczególną przeszłość. Tutaj bowiem znajduje się unikatowy zespół archeologiczno - architektoniczny z wczesnego średniowiecza - Ostrów Lednicki oraz Wielkopolski Park Etnograficzny.  W kilku miejscowościach wokół Łubowa znajdują się grodziska oraz bardzo duża liczba innych stanowisk archeologicznych. Jest to przecież kolebka Kraju Polan.

    Najstarszy zapis, który mówi o Łubowie, pochodzi z roku 1325. następne z lat 1397, 1438, 1458, 1520, 1580 i późniejsze. W wiekach XIII i XIV było własnością Dryjów zwanych też Sobiejuchami. Mieszkali oni prawdopodobnie w gródku, który znajdował się wśród łąk nad Małą Wełną. Do dziś pozostało po nim grodzisko. Była to osada służebna, nazwę zawdzięczająca łubnikom, którzy darli z drzew lipowych łuby. Z łubów wytwarzało się, jak pisze Zygmunt Gloger, pałuby, czyli budy na wozach królewskich. Następnie w XV w. przeszło na własność możnego rodu wielkopolskiego - Górków. Jan Łaski w "Liber Beneficiorum" podał, że Łubowo było miastem i w czasie wojny trzynastoletniej z Krzyżakami w roku 1458 zobowiązane było dostarczyć dwóch wojów pieszych. Wcześniejsze dokumenty nic o tym, że Łubowo było miastem nie wspominają. 

  
    Prawdopodobnie pieczętowało się herbem - złota łódź na czerwonym polu - swoich właścicieli.  W XVI w. Łubowo znów zmieniło właściciela, przeszło na własność Dobieszewskich. W latach 1608 - 1609, zaraza zdziesiątkowała ludność Łubowa, jednak kres jego świetności położył najazd Szwedów w roku 1656. Zostało wtedy całkowicie zniszczone.

    W roku 1680 nie wymienia się już Łubowa jako miasta, lecz jako wieś składającą się z dwóch części. Wtedy to zostali sprowadzeni osadnicy z Niderlandów i Niemiec, a część wsi, w której zamieszkali nazwano Łubowskimi Olędrami. Na początku XVII w. uruchomiono linię pocztową z Poznania do Torunia. Łubowo stało się jedną ze stacji dyliżansowych. W roku 1660 zbudowano drewniany kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja, a w 1720, z fundacji kolejnych właścicieli - rodziny Lutomskich - dobudowano do niego kaplicę i wykończono wnętrze w stylu barokowym. Jako piękny zabytek stoi do dziś.

    W 1825 roku Łubowo przecięła szosa z Poznania do Gniezna, a w 1872 pobudowano linię kolejową Poznań Wschód - Skandawa. Linia ta jednak znacznie ominęła centrum wsi.
    W końcu XVII lub z początkiem XVIII w. naprzeciw kościoła zbudowano budynek szkółki elementarnej. Rozebrano go dopiero w roku 1902. Od 1887 roku kiedy to Niemcy zakazali nauki religii w języku polskim coraz narastał opór Polaków. Pierwszego września 1906 roku łubowskie dzieci rozpoczęły strajk szkolny. Mimo drakońskich kar w postaci aresztowań i bardzo wysokich grzywien, płaconych przez rodziców strajkujących dzieci, nie udało się Niemcom złamać strajku. Trwał on do 19 marca 1907 roku.

    Po odzyskaniu niepodległości, część Niemców wyjechała. Mimo trudnej sytuacji materialnej łubowianie wybudowali mleczarnię, szkołę, powstało też wiele zakładów rzemieślniczych, zaczęto tworzyć administrację polską. Dzięki podnoszeniu oświaty rolniczej znacznie wrosła produkcja rolna.

    Hitlerowcy wkroczyli do Łubowa 11 września 1939 roku, a 12 września zaaresztowali 52 osoby. Aresztowanych zamknięto w zabytkowym kościele. Następnie aresztantów skierowano do więzienia w Gnieźnie, skąd ich wypuszczono po tygodniu. W obozach i więzieniach hitlerowskich zamordowano wielu łubowian min. w Oświęcimiu zginął Jakub Walczak - kierownik tutejszej szkoły. Znaczną liczbę mieszkańców wysiedlono do Generalnej Guberni lub też wywieziono na roboty do Rzeszy. Łubowo wyzwolono w nocy z 20 na 21 stycznia 1945 roku.

    Obecnie Łubowo jest szybko rozwijającą się rolniczą wsią. Znajdują się tu: Ośrodek Zdrowia, Bank Spółdzielczy, Spółdzielnia Kółek Rolniczych, gimnazjum i szkoła podstawowa, hotel, restauracje oraz wiele sklepów, zakładów rzemieślniczych.

    Siedemsetletnia historia Łubowa oraz osiągnięcia czasów obecnych trwale zapisują się w dziejach regionu i kraju.
               Opracowano na podstawie tekstu Tadeusza Panowicza.

Tagi: historia Łubowa